Stowarzyszenie NIGDY WIĘCEJ: DOKUMENTACJA UPRZEDZEŃ I POGARDY

Z okazji Międzynarodowego Dnia Walki z Dyskryminacją Rasową Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ opublikowało ‘Brunatną Księgę’ – dokumentację zdarzeń na tle rasistowskim i ksenofobicznym oraz aktów dyskryminacji z lat 2020-2023.

Wieloletnim autorem ‘Brunatnej Księgi’ był śp. Marcin Kornak (1968-2014), założyciel Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’, działacz społeczny, komentator życia publicznego oraz poeta i autor tekstów utworów muzycznych ze sceny niezależnej. Był pomysłodawcą kampanii społecznych promujących szacunek i różnorodność. 20 marca przypada dziewiąta rocznica jego śmierci.

Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1966 roku ustanowiło 21 marca Międzynarodowym Dniem Walki z Dyskryminacją Rasową. Upamiętnia on masakrę w Sharperville w Republice Południowej Afryki. Tego dnia, w 1960 roku, policja otworzyła ogień do czarnoskórej ludności protestującej przeciwko apartheidowi. Zginęło sześćdziesiąt dziewięć osób, a sto osiemdziesiąt zostało rannych. Celem obchodów tej tragicznej rocznicy jest wyrażenie sprzeciwu wobec rasizmu, dyskryminacji i ksenofobii, a także kształtowanie społecznej wrażliwości na te zjawiska.

W najnowszej edycji ‘Brunatnej Księgi’ na ponad 300 stronach opisane zostały przypadki napaści fizycznych na osoby wyróżniające się kolorem skóry, językiem czy wyznaniem, a także przejawy agresji słownej w miejscach publicznych. Ponadto w raporcie Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’ udokumentowano manifestacje z hasłami podżegającymi do nienawiści, akty dyskryminacji wobec mniejszości czy faszystowskie transparenty na stadionach. Opisano również przykłady wrogości wobec uchodźców z Ukrainy i wymierzoną w nich skrajnie prawicową propagandę.

- ‘W Brunatnej Księdze wiele uwagi poświęciliśmy mowie nienawiści w internecie. W polskim społeczeństwie spada akceptacja dla uchodźców wojennych. W znacznej mierze przyczyniają się do tego rozpowszechniane na znaczną skalę antyukraińskie teorie spiskowe, fałszywe informacje i treści wprost obelżywe wobec Ukraińców – powiedziała dr Anna Tatar, współautorka raportu.

- ‘Brunatna Księga stanowi dokumentację społecznych postaw wobec grup mniejszościowych. W tej edycji raportu opisaliśmy m.in. ataki na osoby pochodzenia azjatyckiego, ale też na inne mniejszości, które były oskarżane o roznoszenie koronawirusa, a nawet o jego celowe wytworzenie’ – powiedział Jacek Dzięgielewski ze Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’.

Wybrane przykłady zdarzeń udokumentowanych w ‘Brunatnej Księdze 2020-2023’:

SZCZECIN. W połowie marca 2020 na ulicy Dworcowej ‘nieznani sprawcy’ zdewastowali tablicę upamiętniającą żydowskich mieszkańców miasta zamordowanych podczas II wojny światowej w obozie zagłady w Bełżcu. Na płycie z inskrypcją pojawiła się swastyka oraz symbol SS.

ŁUKÓW. 19 marca 2020 trzech nastolatków, uczniów jednej z miejscowych szkół podstawowych, zaatakowało pochodzącą z Wietnamu 59-letnią mieszkankę miasta. Krzyczeli do niej, że ‘jest z Chin’, ‘ma koronawirusa’ oraz ‘Spierd…, k…wo, Chinko jeb…na’, obrzucili ją też kamieniami i śmieciami, spluwali w jej stronę, a jeden z nich ją popchnął.

GDAŃSK. 20 czerwca 2020 nierozpoznany napastnik zaatakował mężczyznę pochodzącego z Egiptu. Krzyknął do niego ‘Wypier…aj, czarna k…wo’ i uderzył go w twarz. Próbował go również dźgnąć nożem.

WARSZAWA. 17 lutego 2021 napastnik zaatakował parę gejów. Krzyknął do mężczyzn: ‘Nie trzymajcie się za ręce, nie przy dzieciach!’ i zadał jednemu z nich cios nożem w plecy. Ranny mężczyzna został przewieziony do szpitala.

POZNAŃ. 14 marca 2021 w tramwaju jeden z pasażerów kierował groźby i rasistowskie wyzwiska pod adresem Gwatemalczyka, który podróżował z żoną i dzieckiem.

SZCZECIN. 12 grudnia 2021 Konfederacja zorganizowała ‘zawody strzeleckie imienia Kyle’a Rittenhouse’a’ – mężczyzny, który zastrzelił dwóch uczestników antyrasistowskich protestów Black Lives Matter w 2020 roku w USA. Na plakacie zapowiadającym turniej znalazło się zdjęcie napastnika z karabinem maszynowym, a także symbolika rasistowska.

SĘDZISZÓW MAŁOPOLSKI. 13 stycznia 2022 mieszkaniec miasta brutalnie pobił bezdomnego mężczyznę. Zadał mu dwa ciosy pięścią w twarz, a gdy pokrzywdzony upadł na ziemię, kopał go do nieprzytomności w głowę, powodując liczne obrażenia. W wyniku tej napaści Sławomir K. po kilkunastu dniach pobytu w szpitalu zmarł.

BIAŁYSTOK. 15 stycznia 2022 uczestnicy manifestacji negacjonistów epidemii koronawirusa skandowali ‘Tu jest Polska, a nie Polin!’ (słowo to po hebrajsku oznacza Polskę).

KATOWICE. 9 czerwca 2022 na przystanku i w autobusie nierozpoznany mężczyzna zaatakował nastoletniego chłopca pochodzącego z Ukrainy. Groził mu i obrzucił go obelgami na tle narodowościowym.

LUBLIN. 30 sierpnia 2022 trzech czarnoskórych studentów zostało zaatakowanych z powodów rasistowskich przez grupę kilku mężczyzn, którzy przechodzili obok nich chodnikiem. Napastnicy wykrzykiwali: ‘Czarne k…wy’ i rzucili się na nich z pięściami.

WARSZAWA. 24 września 2022 ulicami stolicy przeszedł marsz ‘Stop ukrainizacji Polski’ zorganizowany przez Konfederację Korony Polskiej posła Grzegorza Brauna. Uczestnicy eksponowali transparenty: ‘Tu jest Polska, nie Ukropol!’ (wizja Polski zagarniętej przez Ukrainę) oraz ‘Stop podmianie struktury etnicznej Polski’. Wykrzykiwali też: ‘Znajdzie się kij na banderowski ryj!’.

LUBLIN. 7 stycznia 2023 dwóch mężczyzn napadło na pochodzącą z Ukrainy kobietę, jej 13-letniego syna i ciężarną córkę. Wykrzykiwali do nich: ‘Ukraińskie k…wy’, ‘Jeb...ć Ukraińców’, ‘Wynocha z Polski’. Gdy chłopiec próbował zadzwonić na policję, przewrócili go na ziemię i bili pięściami po głowie. Szarpali również kobietę w ciąży. Postawiono im zarzuty publicznego znieważenia obywateli Ukrainy, kierowania gróźb śmierci, a także stosowania przemocy.

POZNAŃ. 7 marca 2023 działacze Młodzieży Wszechpolskiej zakłócili spotkanie z ukraińską pisarką Oksaną Zabużko. Skandowali: ‘Polska to my, a nie Bandera i jego psy!’. Spotkania z pisarką członkowie Młodzieży Wszechpolskiej zakłócili też 21 listopada 2022 w Krakowie i 14 lutego 2023 w Warszawie.

GDAŃSK. W nocy z 11 na 12 marca 2023 dwóch nieletnich sprawców namalowało swastykę przy wejściu do synagogi w Gdańsku-Wrzeszczu. Na elewacji pojawiły się również trzy litery K, oznaczające Ku-Klux-Klan. Sprawców dewastacji zatrzymano.

W kwietniu 2022 roku Stowarzyszenie opublikowało raport pt. ‘Zachowajmy solidarność z uchodźcami’ o przypadkach dyskryminacji i mowy nienawiści wobec Ukraińców, uchodźców i mniejszości narodowych w Polsce w kontekście trwającej wojny. W styczniu 2023 Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ opublikowało raport poświęcony mowie nienawiści, a także antysemickim i antyukraińskim teoriom spiskowym propagowanym na kanale Media Narodowe Roberta Bąkiewicza. Po publikacji raportu kanał został usunięty przez YouTube.

Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ jest powstałą w 1996 roku niezależną organizacją antyrasistowską, która od wielu lat prowadzi ‘Brunatną Księgę’ – dokumentację przestępstw popełnionych przez neofaszystów i skrajną prawicę oraz incydentów na tle rasistowskim, ksenofobicznym i aktów dyskryminacji. Od 1 marca 2022 do 1 marca 2023 prowadzenie monitoringu ‘Brunatna Księga’ było wspierane przez Fundusz Obywatelski im. Henryka Wujca.